خواص درمانی در طب سنتی
این فرآورده به عنوان یک مسهل اخلاط فاسد را از بدن به وسیله اسهال دفع کرده و بدن و معده و سر را پاک می کند. همچنین در سردرد و شقیقه سودمند بوده و چشم را جلا می دهد.
موارد مصرف
- رفع یبوست
- پاکسازی دستگاه گوارش
- کاهش سر دردهای ناحیه شقیقه
- دفع اخلاط فاسد از سر، معده و بدن
اجزاء فرآورده
- هلیله زرد
- صبرزرد
- گل سرخ
- زعفران
- مصطکی
- صمغ کتیرا
صبرزرد
با نام علمی Aloe vera دارای برگ های ستبر و گوشتی است و درون برگ ها ترکیبات ژل مانند شفاف و خوراکی وجود دارد. عصاره این گیاه فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی را داراست. اثرات درمانی که برای این گیاه ادعا شده شامل سندرم خستگی مزمن، سوء هاضمه و بیماری های معده ای، دیابت و…است.
زعفران
با نام علمی Crocus Sativus گیاهی علفی، بدون ساقه و پایاست. مهم ترین ترکیبات زعفران کروسین، پیکروکروسین و سافرانال هستند. همچنین فلانوئیدهای موجود در زعفران، خاصیت ازبین بردن رادیکال های آزاد به خصوص رادیکال های آزاد سوپراکسید را دارند. زعفران به علت دارا بودن مواد تلخ موجب سهولت هضم غذا می شود و نیز می توان از آن به عنوان یک ماده اشتهاآور، نشاط آور، محرک معده استفاده کرد.
پوست هلیله زرد
با نام علمی Terminalia chebula دارای ترکیبات تاننی و فنلی مثل اسید گالیک، اسید الاجیک و گالوتانن و ترکیبات فلانوئیدی و تری ترپنی است. برای درمان بیماری هایی همچون صرع، اسهال، سدر(سیاهی رفتن چشم) و برخی مشکلات چشمی و برخی از انواع سردرد به کار رفته است و دارای، ضدباکتری، ضدقارچی و ضد ویروسی است.
برگ گل سرخ
با نام علمی Rosa damascene درای ترکیباتی مانند آلکالوییدها، فلاونوییدها و ترکیبات آلی و اسانس می باشد. از گذشته دور در پزشکی سنتی به عنوان یک داروی گیاهی برای بیماری و برون روی(اسهال)، دردهای روماتیسمی، تقویت کلیه و یبوست کاربرد دارد.
آثار فارماکولوژی و مکانیسم اثر
صبر زرد به عنوان ماده موثره اصلی فرآورده ی دارای مقادیر زیادی از گلیکوزیدهای آنترون c- 10 – گلیکوزیل مانند آلوئین A، آلوئین B و … می باشد. این مشتقات دارای اثر لاکساتیو هستند و در روده توسط آنزیم گلیکوزید از فلور آن به فرم آنترون فعال متابولیزه شده و ئموجب اسهال می شوند.
این فرآورده به دلیل داشتن مقادیر عمده از صبر زرد ابتدا با تاثیر برحرکت کولون و مهار سکون روده و تحریک انقباضات بیرون رونده آن موجب عبور سریع مواد از روده شده و به علت کاهش زمان عبور، جذب مایعات از روده را کم می نماید. به علاوه تحریک ترشح کلرید فعال باعث افزایش محتوای آب و الکترولیت می شود.
بنابراین به طور کلی دو مکانیسم برای اثر این دارو مطرح است اول تحریک روده بزرگ توسط مهار پمپ سدیم/پتاسیم و کانال کلر در غشاء کولون و در نتیجه افزایش عبور کولون و دوم تاثیر بر فرآیندهای ترشح (تحریک موکوس و ترشح کلراید) و در نتیجه افزایش ترشح مایعات است.
مطالعات نشان می دهد که اثرات صبر زرد در افزایش حرکت کولون به واسطه تحریک مستقیم نورونهای کولون و احتمالا پروستاگلاندین ها انجام می شود. فرآیند دفع معمولا پس از 6 تا 12 ساعت از مصرف دارو رخ می دهد که این تاخیر زمان رسیدن دارو به کولون و متابولیزه شدن آن به فرم ترکیب فعال است.
نحوه مصرف
هرشب یک عدد قرص قبل از خواب (یک ساعت پس از صرف شام) میل شود.
تداخل دارویی
مصرف همزمان فرآورده های حاوی صبر زرد با دیورتیک های تیازید، کورتیکواستروئیدها و شیرین بیان باید با احتیاط باشد. مصرف طولانی مدت همزمان یا به تنهایی هرکدام از این داروها ممکن است منجر به هیپوکالامی شود. به دلیل تاثیر مسهل دارو و کاهش زمان ماندن مواد در روده موجب کاهش جذب داروهای خوراکی می گردد.
عوارض جانبی
مصرف طولانی مدت این فرآورده می تواند منجر به از دست دادن الکترولیت ها بویژه پتاسیم و به هم خوردن تعادل الکترولیت بدن گردد. بیمارانی که بیش از یک تا دو هفته صبر زرد مصرف می نمایند ممکن است هیپو کالمی را تجربه نمایند.توصیه می شود بیش از هشت روز مورد استفاده قرار نگیرد.(جز با صلاح دید پزشک)